Diễn đàn
Có nên dùng “roi vọt” để dạy teen?
Tường nhà
Bài viết
Kết bạn
Tài sản
“Thương cho roi cho vọt” liệu có phải là cách giáo dục khoa học đối với teen?
Hai chị em T. Hường lớn rồi mà bà mẹ vẫn xem con như cứ như trẻ lên ba. Về nhà, thấy con không làm vừa ý, bài thi không đạt yêu cầu là lại quát mắng la lớn, dù không đánh đập gì, nhưng những câu la mắng của người mẹ cũng làm người ngoài tưởng có chuyện gì ghê gớm lắm. Hường tâm sự: “Mình lớp 11 rồi, em gái đã lớp 9, mà mẹ chẳng giữ thể diện cho bọn mình gì cả. Đến lớp, bạn bè đều biết, đến nỗi mỗi khi rủ bạn đến nhà mình chơi, đứa nào cũng ngại vì sợ mẹ mình. Thật sự chỉ cần mẹ nhắc nhở nhẹ nhàng là bọn mình cũng biết lỗi rồi mà mẹ có hiểu đâu”.
Bình (14t) là một cậu bé trong xóm tôi. Suốt ngày nghe bà mẹ ca thán là bất lực với cái thằng trời đánh toàn bỏ học, đi chơi. Mặc dầu bị đánh đập có, chửi bới có, đe dọa có vậy mà cậu bé vẫn chơi game ở quán nét trong giờ đi học. Khi được hỏi, cậu bé thản nhiên vừa chơi điện tử vừa nói: “ Em quen rồi, có bị ba mẹ phát hiện thì cũng có chửi bới, bản tin của đài tiếng nói ấy mà…không thì vài cái roi mây nữa là xong”. Thế mới biết, những đòn roi mây, những lần chửi bới, dọa nạt của gia đình ấy có đau ngấm vào cậu bé Bình thì cũng chỉ là hình thức tạm thời thôi. Buồn thêm là cậu bé có vẻ “nhờn” với cách chữa ấy thì phải.
Tôi vẫn ngạc nhiên, dù là giáo viên trẻ nhưng từ chị tôi làm chủ nhiệm, đám học trò ngỗ nghịch gần như bị “thu phục” hẳn. Hỏi bí quyết, chị tôi chia sẻ: “Với những học trò tuổi teen, cái tôi của các em rất lớn, càng quát mắng, học sinh càng bị tổn thương và làm liều. Vì vậy không phải phạt và nặng lời là các em ngoan được. Chỉ cần mình dành nhiều thời gian, quan tâm các em hơn. Trước khi đề cập các vi phạm của học sinh thì mình khen những mặt tốt của các em đã, rồi nhẹ nhàng khuyên bảo từ từ” Có lẽ vì vậy, mà trong đám học trò cũ hay đến thăm nhà cô, tôi vẫn thấy rất nhiều học sinh ngỗ nghịch ngày xưa.
H.Hà (lớp 12) lại khác, hà có cậu anh trai từ khi học đại học trở nên trái nết, bố mẹ nói thế nào cũng không được, kể cả quát mắng. Vậy mà từ khi cô em cứ thủ thỉ, gọi điện nói chuyện tỉ tê thì anh trai khác hẳn. Cô bé tâm sự: “Nhiều khi tớ cũng tức anh trai tớ lắm.. Đi học chỉ biết tiêu tiền, ham chơi không thương bố mẹ gì cả. Ngày xưa anh học giỏi lắm, vậy mà giờ cứ đúp hoài. Nhà tớ lại thuộc gia đình gia giáo, với những điều ấy bố mẹ tớ không chấp nhận được nên nặng lời.”
Để kéo anh trai về với ngày xưa. Hà đã lên kế hoạch. Trước tiên, biết anh cũng hay lên yahoo và face book. Cô treo status của mình kiểu “ Các anh trai à, em gái luôn tự hào về anh trai của mình, và em gái này cũng vậy ”. Hay “ Gửi đến anh trai mà em yêu quý nhất. ..”. Sau đó Hà thường gọi điện chia sẻ những khó khăn trong học hành với anh, rồi hỏi anh những kiến thức cũ. "Dần dần Hà chia sẻ với anh những khúc mắc, đôi khi bạn cũng đồng cảm với anh trai khi bố mẹ có nhiều cái vô lý. Nhưng bên cạnh đó, Hà cũng nói những khổ tâm của ba mẹ, và mong muốn của ông bà. Thế là, anh Hà dần tu chí lại.
Có nhất thiết phải quát mắng, đánh đập mới mong teen thành người? Vẫn biết "thương cho roi cho vọt" là câu tục ngữ dân gian để giáo dục con cái, nhưng nó cũng chỉ đúng trong một số trường hợp và hoàn cảnh riêng. Nếu không áp dụng đúng cách chỉ khiến teen thêm tổn thương và có khi tác dụng ngược, làm cho khoảng cách giữa cha mẹ và teen càng lớn.
Teen ạ, mình có sai thì bố mẹ mới dùng “roi vọt”, phải không? Dù là cách gì đi chăng nữa thì bố mẹ, thầy cô cũng muốn tốt cho chúng mình cả thôi. Nhưng nếu teen nào thấy khó chịu với cách dạy dỗ trên thì thẳng thắn đưa ra quan điểm của mình đồng thời tự mình sửa sai thì mới mong có tiếng nói chung giữa bố mẹ và mình chứ!
Hai chị em T. Hường lớn rồi mà bà mẹ vẫn xem con như cứ như trẻ lên ba. Về nhà, thấy con không làm vừa ý, bài thi không đạt yêu cầu là lại quát mắng la lớn, dù không đánh đập gì, nhưng những câu la mắng của người mẹ cũng làm người ngoài tưởng có chuyện gì ghê gớm lắm. Hường tâm sự: “Mình lớp 11 rồi, em gái đã lớp 9, mà mẹ chẳng giữ thể diện cho bọn mình gì cả. Đến lớp, bạn bè đều biết, đến nỗi mỗi khi rủ bạn đến nhà mình chơi, đứa nào cũng ngại vì sợ mẹ mình. Thật sự chỉ cần mẹ nhắc nhở nhẹ nhàng là bọn mình cũng biết lỗi rồi mà mẹ có hiểu đâu”.
Bình (14t) là một cậu bé trong xóm tôi. Suốt ngày nghe bà mẹ ca thán là bất lực với cái thằng trời đánh toàn bỏ học, đi chơi. Mặc dầu bị đánh đập có, chửi bới có, đe dọa có vậy mà cậu bé vẫn chơi game ở quán nét trong giờ đi học. Khi được hỏi, cậu bé thản nhiên vừa chơi điện tử vừa nói: “ Em quen rồi, có bị ba mẹ phát hiện thì cũng có chửi bới, bản tin của đài tiếng nói ấy mà…không thì vài cái roi mây nữa là xong”. Thế mới biết, những đòn roi mây, những lần chửi bới, dọa nạt của gia đình ấy có đau ngấm vào cậu bé Bình thì cũng chỉ là hình thức tạm thời thôi. Buồn thêm là cậu bé có vẻ “nhờn” với cách chữa ấy thì phải.
H.Hà (lớp 12) lại khác, hà có cậu anh trai từ khi học đại học trở nên trái nết, bố mẹ nói thế nào cũng không được, kể cả quát mắng. Vậy mà từ khi cô em cứ thủ thỉ, gọi điện nói chuyện tỉ tê thì anh trai khác hẳn. Cô bé tâm sự: “Nhiều khi tớ cũng tức anh trai tớ lắm.. Đi học chỉ biết tiêu tiền, ham chơi không thương bố mẹ gì cả. Ngày xưa anh học giỏi lắm, vậy mà giờ cứ đúp hoài. Nhà tớ lại thuộc gia đình gia giáo, với những điều ấy bố mẹ tớ không chấp nhận được nên nặng lời.”
Để kéo anh trai về với ngày xưa. Hà đã lên kế hoạch. Trước tiên, biết anh cũng hay lên yahoo và face book. Cô treo status của mình kiểu “ Các anh trai à, em gái luôn tự hào về anh trai của mình, và em gái này cũng vậy ”. Hay “ Gửi đến anh trai mà em yêu quý nhất. ..”. Sau đó Hà thường gọi điện chia sẻ những khó khăn trong học hành với anh, rồi hỏi anh những kiến thức cũ. "Dần dần Hà chia sẻ với anh những khúc mắc, đôi khi bạn cũng đồng cảm với anh trai khi bố mẹ có nhiều cái vô lý. Nhưng bên cạnh đó, Hà cũng nói những khổ tâm của ba mẹ, và mong muốn của ông bà. Thế là, anh Hà dần tu chí lại.
Có nhất thiết phải quát mắng, đánh đập mới mong teen thành người? Vẫn biết "thương cho roi cho vọt" là câu tục ngữ dân gian để giáo dục con cái, nhưng nó cũng chỉ đúng trong một số trường hợp và hoàn cảnh riêng. Nếu không áp dụng đúng cách chỉ khiến teen thêm tổn thương và có khi tác dụng ngược, làm cho khoảng cách giữa cha mẹ và teen càng lớn.
Teen ạ, mình có sai thì bố mẹ mới dùng “roi vọt”, phải không? Dù là cách gì đi chăng nữa thì bố mẹ, thầy cô cũng muốn tốt cho chúng mình cả thôi. Nhưng nếu teen nào thấy khó chịu với cách dạy dỗ trên thì thẳng thắn đưa ra quan điểm của mình đồng thời tự mình sửa sai thì mới mong có tiếng nói chung giữa bố mẹ và mình chứ!
Hoàng Hồng Nhung
